Eenzaamheid en de buurt

Wat

4-jarig wetenschappelijk onderzoek waarin we de relatie tussen de buurt en eenzaamheid onderzoeken

Met dit onderzoek willen we meer inzicht verwerven in de impact van de buurt op gevoelens van eenzaamheid. Waar eenzaamheid reeds uitgebreid onderzocht is in relatie tot individuele kenmerken zoals gender, de persoonlijkheid en de levensloop, is er tot op heden zeer weinig bekend over de impact van buurtkenmerken op eenzaamheid. Door eenzaamheid te bestuderen bij volwassenen van alle leeftijden, stellen we tevens het stereotype beeld van eenzaamheid als een probleem van een specifieke leeftijdsgroep expliciet ter discussie. Door rekening te houden met de multidimensionele aard van eenzaamheid (sociaal, emotioneel en existentieel) erkennen we daarnaast ook de complexiteit van eenzaamheid, die een op maat gemaakte aanpak vereist met aandacht voor zowel individuele als buurtkenmerken. Onze algemene wetenschappelijke doelstelling  is om de relatie tussen de buurt en (sociale, emotionele en existentiële) eenzaamheid bij volwassenen (18+) in Vlaanderen te bestuderen.

Rol M&C binnen het project

• We onderzoeken welke praktijken op buurtniveau eenzaamheid kunnen tegengaan
• Valorisatiecoördinator (Leen Heylen)

Doel

Eenzaamheid wordt steeds meer erkend als een belangrijke maatschappelijke uitdaging, en werd de laatste jaren dan ook hoog op de Vlaamse beleidsagenda geplaatst. Dit is niet enkel belangrijk omwille van de hoge prevalentiecijfers, maar ook omdat eenzaamheid sterk verbonden is aan tal van gezondheidsproblemen (vb. depressie), hogere zorguitgaven, en omdat het een negatieve impact heeft op de levenskwaliteit. Bovendien hebben de restrictieve maatregelen in het kader van de COVID-19 crisis geleid tot een significante toename van eenzaamheid: 59% van de volwassenen in Vlaanderen gaf in februari 2021 aan zich soms of vaak eenzaam te voelen, en 36% rapporteerde ernstige eenzaamheidsgevoelens. Een belangrijke Vlaamse beleidsdoelstelling is om eenzaamheid tegen te gaan door te investeren in zorgzame buurten. Hoewel bepaald onderzoek aanwijst dat fysieke en sociale buurtkenmerken (vb. publieke parken, toegang tot huisvesting, publiek transport) eenzaamheid beïnvloeden, is hier weinig over geweten. Daarom is het belangrijk om de relatie tussen de buurt en eenzaamheid te onderzoeken. Verder is heel wat eenzaamheidsonderzoek beperkt tot specifieke leeftijdsgroepen en neemt het de verschillende eenzaamheidsdimensies (emotioneel, sociaal en existentieel) niet in rekening. Dit laatste is nochtans cruciaal omdat eenzaamheidsinterventies moeten aangepast zijn aan de unieke noden van het individu en de specifieke eenzaamheidsdimensies.

Resultaten

• Verschillende wetenschappelijke artikels en onderzoeksrapporten
• Tools en methodieken voor het werkveld: zie www.eenzaamheidendebuurt.be

• HIVA KU Leuven
• SARLAB, VUB

Ondersteund door: SBO en FWO